در دهه‌ی اخیر، صنعت بانکداری با تحولات چشمگیری روبه‌رو شده است. پیشرفت فناوری‌ها، تغییرات در عادات و نیازهای مشتریان، و ظهور نوآوری‌های بانکداری باعث شده است که بانک‌ها برای حفظ رقابت‌پذیری خود، به بانکداری متاورسی روی بیاورند.
بانکداری متاورسی به معنای استفاده بهینه از فناوری‌های دیجیتال در حوزه متاورس(واقعیت افزوده یا واقعیت مجازی) و تحولات مرتبط در صنعت بانکداری است. این رویکرد جدید، بانک‌ها را قادر می‌سازد تا خدمات مبتنی بر تجربه کاربری گرافیکی سه بعدی برتر ارائه دهند و فرایندهای بانکداری را بهبود بخشند. بانکداری متاورسی شامل اصولی مانند هوش مصنوعی، تحلیل داده‌ها، ابرمحاسبات، اینترنت اشیاء و بلاکچین است.
بانکداری متاورسی یک رویکرد نوین و نوسانگر در حوزه بانکداری است که به منظور تأمین نیازهای جدید مشتریان و ایجاد فرصت‌های جدید برای بانک‌ها به وجود آمده است. در این بانکداری، از تکنولوژی‌های نوین و فناوری‌های پیشرفته استفاده می‌شود تا بانک‌ها بتوانند خدماتی مبتنی بر تجربه کاربری برتر را به مشتریان خود ارائه کنند.
بانکداری متاورسی بر پایه دو ویژگی اساسی تمرکز دارد: دیجیتالی بودن و برتری گرافیکی سه بعدی تجربه کاربری. با استفاده از تکنولوژی‌های دیجیتال و فناوری‌های نوین، بانک‌ها قادر خواهند بود تا فرآیندهای خود را بهینه کنند، خدمات مبتنی بر اینترنت اشیاء را ارائه دهند، و از ابزارهای هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌ها و پیش‌بینی رفتار مشتریان استفاده کنند. این فناوری‌ها باعث ایجاد یک بستر دیجیتال و متصل برای ارتباط بانک با مشتریان به خصوص مشتریان نسل Z می‌شوند.
علاوه بر دیجیتالی بودن، تجربه کاربری نیز در بانکداری متاورسی بسیار مهم است. بانک‌ها برای جلب و نگه‌داشت مشتریان خود نیاز به ارائه تجربه کاربری برتر و شخصی‌سازی دارند. این شامل سادگی در استفاده از خدمات بانکی، سرعت در انجام تراکنش‌ها، دسترسی به خدمات بانکی از طریق کانال‌های مختلف مانند موبایل و اینترنت و بازی های کامپیوتری و کنسولی، و ارائه خدمات شخصی‌سازی شده بر اساس نیازهای هر مشتری به خصوص مشتریان کودک و نوجوان است.
بانکداری متاورسی نه تنها برای مشتریان بانک مزایای قابل توجهی را فراهم می‌کند، بلکه برای خود بانک‌ها نیز مزیت‌های قابل توجهی به همراه دارد. با استفاده از بانکداری متاورسی، بانک‌ها قادر خواهند بود بهبود کارایی و سرعت فرایندهای خود را تجربه کنند، هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهند، مدیریت ریسک را بهبود بخشند و رقابت‌پذیری خود را در بازارهای جدید مبتنی بر فناوری اطلاعات را تقویت کنند.
بانکداری متاورسی به ما امکان می‌دهد تا از خدمات مالی و بانکی در یک دنیای مجازی استفاده کنیم. این ایده با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند بلاکچین، هوش مصنوعی، تکنولوژی های متاورسی، واقعیت افزوده، فناوری ابری، ربات‌های چت، توکن‌سازی، تکنولوژی NFC و تشخیص چهره و صدا می‌تواند به واقعیت تبدیل شود.این تکنولوژی‌ها امکاناتی برای ارائه خدمات بانکی بهتر، سریع‌تر و بیشتر فراهم می‌کنند. همچنین، بانکداری متاورسی می‌تواند به سوی کاهش هزینه‌ها، افزایش کارایی و بهبود تجربه مشتریان حرکت کند.با این حال، مانند هر تکنولوژی جدید دیگری، بانکداری متاورسی نیز چالش‌های خود را دارد. این چالش‌ها شامل مسائل مربوط به حفظ حریم خصوصی، امنیت اطلاعات و نگرانی‌های قانونی و تنظیماتی است.در نتیجه، برای ایجاد یک سیستم بانکداری متاورسی موفق، لازم است تا تمامی این عوامل در نظر گرفته شوند و راه حل‌های مناسبی برای آن‌ها پیش‌بینی شود. به این ترتیب، بانکداری متاورسی می‌تواند به یک روش جدید و نوآورانه برای ارائه خدمات بانکی تبدیل شود که باعث تحول عمده‌ای در صنعت بانکداری می‌شود.
بانکداری متاورسی فرصت ارزشمندی برای صنعت خدمات مالی در بر دارد؛ اما همچون هر تکنولوژی نوپا و پیشرو دیگر، چالش‌هایی در راه پیاده‌سازی آن وجود دارد.
- امنیت اطلاعات: هرچند بلاکچین امکان شفافیت و امنیت بیشتر را فراهم می‌کند، اما هرگونه نقص در پیاده‌سازی می‌تواند باعث آسیب جدی به امنیت اطلاعات بشود. هک‌ها، سرقت اطلاعات و اشتباهات سیستمی می‌توانند باعث بروز خسارت‌های جدی برای کاربران شوند.
- حفظ حریم خصوصی: با توجه به حجم بزرگی از داده‌های شخصی که در بانکداری متاورسی استفاده می‌شوند، مسائل حفظ حریم خصوصی بسیار مهم است. باید راهکارهایی برای حفاظت از حریم شخصی کاربران در برابر استفاده غیرقانونی و سوء استفاده از داده‌ها فراهم شود.
- نگرانی‌های قانونی و مقرراتی: هنوز قوانین و مقررات بین‌المللی برای کنترل و نظارت بر فعالیت‌های مرتبط با بانکداری متاورسی به طور کامل تعریف نشده‌اند. با توجه به پیچیدگی و جهانی بودن این فعالیت‌ها، نیاز به تنظیمات قانونی و بین‌المللی وجود دارد.
- پذیرش توسط مشتری: برخی مشتریان ممکن است به دلیل عدم آشنایی با تکنولوژی یا نگرانی‌های امنیتی، به کندی به استفاده از بانکداری متاورسی روی آورند. این نکته باعث می‌شود که تربیت و آموزش مشتریان به عنوان یکی از مهمترین موارد در مسیر پیاده‌سازی بانکداری متاورسی باشد.
- نیاز به زیرساخت فناوری: بانکداری متاورسی به زیرساخت‌های فناوری پیشرفته و قدرتمند نیاز دارد، از جمله پهنای باند بالا و دسترسی به اینترنت پایدار و سریع. برخی مناطق یا کشورها ممکن است هنوز به این زیرساخت‌ها دسترسی نداشته باشند.
توجه به این چالش‌ها در هنگام توسعه و پیاده‌سازی راهکارهای بانکداری متاورسی از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند به موفقیت یا شکست این سیستم‌ها در آینده کمک کند.
سعید نوری، محمدامین ترابی
